• تعریف اقامتگاه سنتی: مکانی است که ساختار آن از نظر معماری بر پایه ی فرهنگ و هنر سنتی ایرانی در هر منطقه بوده و در چارچوب مقررات این ضابطه به عنوان یکی از مصادیق تاسیسات گردشگری از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مجوز فعالیت دریافت نموده و خدمات اقامت و پذیرایی را به گردشگران داخلی و خارجی ارائه می نماید. بنای اقامتگاه سنتی باید حداقل یکی از ویژگی های زیر را دارا باشند: الف: قدمت تاریخی داشته باشد. ب: ارزش تاریخی داشته باشد. یعنی با یک واقعه یا شخصیت تاریخی مهم (ملی یا منطقه ای) در گذشته یا در دوران معاصر ارتباط داشته باشند یا یادگاری برجسته از یک دوره تاریخی باشند. پ: از نظر معماری، هنری، فرهنگی یا سایر ویژگی های زیبایی شناختی ارزشمند باشند. تبصره1: بناهای ارزشمند مانند خانه ها، سراها، کاخ ها، قصرها، قلعه ها و کاروانسراها که برای تبدیل به اقامتگاه مناسب بوده،با رعایت ضوابط حفاظت از ارزش های فرهنگی تاریخی و سایر ضوابط می توانند به اقامتگاه سنتی تبدیل شوند. تبصره 2: مرجع تعیین و تائید ویژگی ها و ارزش بناها، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است. بر پایه تعریف "اقامتگاه سنتی" از اداره کل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری (1399)، می توان استنباط نمود که از ظرفیت بالای ایران در این حوزه، در راستای رونق گردشگردی و اقتصادی می توان بهره جست. بازسازی خانه های سنتی که به ثبت میراث ملی رسیده اند، از امتیاز بالقوه ای برخوردارند که سرمایه گذاری در طرح را آسان تر و توجیه پذیر می نماید.این روند با چالش های گوناگونی در حوزه های مختلف سازه، معماری، تاسیسات الکتریکی و مکانیکی بنا مواجه خواهد بود. گاهی این خانه ها بدون تغییر کاربری، بازسازی می شوند و صرفا جهت بازدید، مورد بهره برداری قرار می گیرد. سرمایه گذاران علاقمند به مرمت و بهره برداری از خانه های تاریخی که به ثبت آثار ملی درآمده اند و در مناطق تاریخی شهرهای ایران واقع شده اند، مورد حمایت سازمان میراث فرهنگی قرار گرفته و به دلیل استقبال توریست های داخلی و خارجی از اقامت در این بناها، هزینه های بازسازی و مرمت بنا در زمانی کوتاه جبران خواهد شد. تغییر کاربری خانه ها شامل: تجاری (رستوران، قهوه خانه )، تفریحی (اقامتگاه بوم گردی یا هتل)، فرهنگی (گالری یا موزه) خواهد بود. اکثر این خانه ها به هتل و اقامتگاه بوم گردی تبدیل شده اند.
